تأثیر نماد ها و إلمان ها و نشان ها بر سبک زندگی انسان
- شناسه خبر: 4142
- تاریخ و زمان ارسال: 30 فروردین 1394 ساعت 9:59
- بازدید : 582 views
- نویسنده: modir
به گزارش صدای سراب, حجت الاسلام محمود درخشانی طی مقاله ای با عنوان تأثیر نماد ها و إلمان ها و نشان ها بر سبک زندگی انسان نوشت:
نماد چیست: در فرهنگ فارسی عمید آمده است یعنی نماینده نمود،
و عناصر نماد سه چیز است:
دال مدلول دلالت
نماد از مفاهیم بسیار مهم در جامعه شناسی ارتباطات به حساب می آید.
انواع نماد ها: صوتی ـ دیداری و حسی آدرس: مقاله آقای دهقان با موضوع نماد چیست.
تعریف إلمان: المان یا نماد شهری با ترکیبی است پیکرهوار که در ساخت آن از ویژگی های درونی و ویژگی های خاص آن منطقه إلمان مورد نظر را در خود تصویرسازی می نماید. بهتر است بگوییم: در واقع نماد ها و إلمان های شهری نشان و نمود برجستگی های یک شهر و نشان از اعتقادات آداب و رسوم و فرهنگ آن شهر هستند چه بسا نمادی از یک اتفاق یک فعل و رفتاری پایدار بعنوان الگو در آن شهر و یا در منطقه و شخص باشد.
پس سزاوار است که به این نماد ها و المان ها عمیقانه بنگیریم
وقتی مقام معظم رهبری حفظهالله پیوست فرهنگی را مطرح فرمودند معناش این است که اسلام دین فقط آخرتگرایی یا اعتقادات قلبی نیست بلکه عملکرد ها نمود ها و نماد ها و باید و نباید ها را هم شامل می شود حتی در ساخت و ساز ها و معماری ها نیز باید لحاظ شود.
تأثیر عمل و نمود ها بر اعتقادات انسان
قرآن می فرماید: إلیه یصعد الکلم الطیّب و العملُ الصالحُ یرفُعه. سوره مبارکه فاطر آیه ۱۰٫
یعنی اعتقادات سالم به سوی خدا بالا می رود در حالی که عمل صالح آنرا ارتقاء می دهد اعمال و رفتار بیرونی ما در اعتقادات درونی تأثیردارد حتی در پذیرش اعتقادات در نزد خداوند تأثیر دارد.
ادگارشاین محقق آمریکایی می گوید: لایه های فرهنگ چهار تاست.
۱- اعتقادات
۲- ارزشها
۳- الگوها و رفتارهای پایدار
۴- نماد ها و إلمانها و نشانها
و همانگونه که اعتقاد به ارزش تبدیل می شود و بعد رفتار ایجاد می شود طبق آن نماد ها ساخته می شود می توان گفت اگر در ملتی بخاطر مقاومت بر اعتقادات رسوخ نتوان کرد از نماد ها هم به الگو و رفتار و بعد به ارزش دادن به آن نماد و بعد به اعتقاد تأثیر بگذاریم یعنی سیر صعودی و سیر نزولی در هر دو مرتبه ممکن است ولو دومی زمانبر و طولانی است خوانندگان عزیز ، دشمن از طریق نماد ها و رفتار ها هم رسوخ در اعتقاد است پیدا می کند.
برنامه طولانی می ریزد تا در دراز مدت میوه آنرا بچیند دشمن صبور است ولی ما چه برنامهای لااقل برای حفظ این ذخائر مذهبی و ملی داریم.
بحثی است که ایمان چیست؟
عدهای می گویند ایمان شامل اعتقادات قلبی و اعمال بیرونی می شود. یعنی اعتقاد و عمل هر دو مانند دو پر پرندگان هستند که با هم کارآیی دارند و هم افزایی دارند ایمان عمل و نماد و نمود را باعث می شود و عملگرد ها و نماد ها ایمان را افزایش می دهند.
چون ایمان قابل افزایش است. بقول حوزویها مقول بالتشکیک است مراتب دارد .
قرآن می فرماید: ثمّ کان عاقبه الذَّین اساوا السوای اَن کَذّبوا بایاتنا. سوره روم، آیه۱۰٫
یعنی عاقبت و فرجام کسانی که در عمل و نمود ها و نماد ها طبق اعتقادات رفتار نکردند و مرتب به گناه پرداختند آیات خدا را دروغ پنداشتند.
یکی از مؤمنین قدیمی می گفت ایمان ریشهاش ریشه یونجه نیست که هربار شخم بزنند دوباره بروید.
پس اعمال صالح و نماد های و المان های خوب تأثیر در اعتقادات مثبت دارد.
عمل صالح چیست؟
۱- تعیین آن از سوی خدا و رسولش باشد ـ حسن فعلی
۲- اخلاص در عمل باشد ـ حسن فاعلی
۳- باعث رشد و هدایت در انسان ها باشد.
با این سه شرط اگر عمل صالح در کنار ایمان باشد آنرا بالا می برد. استاد آیت الله مکارم شیرازی می فرمود: ایمان مانند یک گلوله توپ است اگر خرجی دنبال آن باشد بُرد آن گلوله را افزایش می دهد اگر خرجی دنبال آن نباشد بُرد گلوله بسیار ناچیز خواهد بود.
ایمان هم بشرح ذیل خواهد بود یعنی افزایش بُرد ایمان با نمود آن یعنی اعمال های بیرون ما خواهد بود.
نتیجه اینکه: اعمال بعضی از مدعیان عرفان های معنوی که منشأ قرآنی ندارد و باعث رشد و هدایت جامعه نیست باطل است.
مانند تیغ خوردن بعضی مدعیان عرفان و صوفیگری و حتی بریدن پای سالم و کوبیدن میخ به سر، هیچکدام سابقهای در سیره ائمه و انبیاء ندارد.
پیامبری به سر خود میخ نکوبیده پس عرفان های ادعایی کسنزانی که چشم سالم را کور می کند و دوباره سالمش می کند باطل است در جواب این ها باید بگوییم رسول خدا(ص) پای شکسته را شفا می داد و حضرت عیسی چشم کور را شفا می دادند اینکه پای سالم را بشکند و چشم بینا را کور کنند بعد شفا دهد من در مواجهه با این افراد گفتم اگر شیخ شما در بیمارستان ها افراد پا شکسته را شفا دهد شاید باور کردنی باشد ولی می دانیم که اعمال این ها تردستی چشمبندی سحر جادو و شعبده یا انواع دیگر از این قبیل است که احکام و بطلان آن در فقه اسلام مشخص شده است بالاخره از این آیات فهمیدیم که عمل و ایمان در همدیگر نقش بسزایی دارند امام صادق(ع) فرمودند: لایزنی الزّانی و هو مؤمنٌ ولا یسرقُ السارقُ و هو مؤمنٌ ـ یعنی زناکار و دزد هنگام زنا و دزدی ایمانشان می رود بعد از آن شاید برگردد و شاید برنگردد. اصول کافی، باب تأثیر عمل بر ایمان و یا ایمان با عمل است.
انتظار بشر از دین چیست؟
یا در واقع انتظار دین از بشر چیست؟
در پاسخ به سوال اول هر صاحب منصب و دانشی به فراخور تخصص خود جواب داده است.
۱- علمای اخلاق می گویند: انتظار از دین ساختن جامعه اخلاقی است رسول خدا(ص) فرمودند من برای تکمیل مکارم اخلاق مبعوث شدم پس اخلاق مهم است.
۲- دولتمردان: تأثیر ایمان باید ایجاد نظم و ضمانت اجرایی برای قانونمند شدن جامعه باشد.
۳- اقتصادیون: تأثیر ایمان باید در رفاه و آبادی شهر باشد چون قرآن می فرماید: هُو أنشأکم من الارض و استعمرکم فیها ـ سوره هود آیه ۶۱٫
خداوند شما را از زمین خلق کرد تا به آبادانی آن بپردازید ـ یعنی رفاه اجتماعی و آبادانی مهم است.
۴- تأثیر در آخرتگرایی و معاد ـ علمای روح گویند.
۵- روانشناسان: تأثیر در آرامش جامعه و نجات از استرس و اضطراب ها باید تأثیر ایمان باشد.
یعنی دین فقط یکی از این ها نیست بلکه انتظار دین و آورنده دین از بشر این است که مجموعه اینها را در جامعه پیاده کنیم و هر یک از این ها مانند یک تکه از یک صفحه پازل هستند که اگر یکی نباشد کارایی نخواهد داشت حتی رعایت مستحبات و مکروهات دین در کمال جامعه نقش دارند و الان می ترسم خسته کننده باشد و الا یکی یکی فواید عمل به این دستورات مستحبی را با استناد به نظریات متخصصین می نوشتم تا معلوم شود چه دین کاملی داریم باشد که بعداً فرصت و توفیقی حاصل شود.
و این پنج مورد چهار تاش مربوط به دنیا است و عمل و نمود و نماد ها و یکی فقط مربوط به آخرت است. علمای بیدار کتاب هایی درباره سبک زندگی اسلامی و انسانی نوشتهاند مانند استاد آیتالله جوادی آملی که مفاتیحالحیاه را نوشتهاند و یکصد و چهل بار تجدید چاپ شده و تمام شده است. و مرحوم علامه مجلسی اگر حقالیقین را نوشتهاند حلیه المتقین هم که مربوط به زندگی و سبک اسلامی آن می باشد نوشتند دین در همه ارگان های جامعه حرف دارد و باید و نباید ها دارد دین فقط نماز و عبادات یا اعتقادات قلبی نیست.
شهید مطهری فرمودند:
دین آمده چهار رابطه انسان ها را رهبری و تنظیم نماید
۱- رابطه با خدا ـ عبادت
۲- رابطه با خودش ـ اخلاق فردی و سعادت انسانی
۳- رابطه با مردم ـ اخلاق اجتماعی و خانوادگی
۴- رابطه با طبیعت ـ احترام به مواهب الهی
در واقع به طبیعت با چشم ملکوتی نگریستن و عالم را مسبّح حق دانستن.
حتی علما فتوا دادند که اگر کسی نیاز مبرم و ضروری به گوشت نداشته باشد سفر برای صید حیوانات پرنده برای دلبخواهی سفر معصیت است و نمازشان تمام.
آری دین، دین زندگی است و به تمام شئون زندگی برنامه دارد.
امام صادق(ع) فرمودند به یکی از انبیاء خطاب شد به ایمان آورندگان بگو که ذی و روش زندگی دشمنان مرا اختیار نکنند لباس دشمنان مرا نپوشند و غذای آن ها را نخورند و الا این ها هم دشمن می شوند ـ کتاب درسهایی از وصیتنامه امام راحل، نوشته آقای سید محمد شفیعی.
البته حدیث خیلی بلند مرتبه است و تفسیر بیشتری لازم دارد ولی به اختصار بگویم فراز اول حدیث مربوط به سبک زندگی است و فراز دوم مربوط به معامله و خرید لباس از کفار مانعی ندارد ولی اگر زمانی همان خرید لباس باعث ذلت مسلمان شود باعث رسوخ فرهنگ آنان شود مشکل می شود و غذا هم همینطور اگر در برابر کرنش به ظالم باشد انسان مسلمان نباید قبول کند اما در صورت عادی و بدون دخالت بیگانگان مبادله و معامله اقتصادی مانعی ندارد. بیایید فرهنگ اصیل خود را به استحاله نبریم و بدون نشخوار القائات بیگانگان را نبلعیم. اخیرا خط کشی را دیدم که برای دانشآموزان می فروختند با عکس یک رقاصه میکروفن به دست در حال خوانندگی! آیا می توانیم با استحاله ها بگوییم فرهنگ ما دینی است معروف است که سرکنسولگری انگلیس درعراق عبور می کرد صدای مؤذن را شنید پرسید چه می گوید ترجمه کردند گفت اگر با سیاست نفتی ما کاری نداشته باشد هر چه قدر می خواهد فریاد بکشد یعنی اذان و نماز و اعتقادی که با فرهنگ و سیاست غرب کاری نداشته باشد اشکالی ندارد. چون دین بیخاصیت مانند شیری بییال و کوپال و دُم، برای پهلوان دروغین در حمام می شود. یکی از آمریکایی ها گفته بود فرهنگ آداب ما را بپذیرید آمریکایی زندگی کنید هر دینی داشته باشید مانعی ندارد یعنی همان سبک زندگی آنها را پذیرفتن و دین را فقط درونی و اعتقادی دانستن اما المان ها نماد ها و سبک لباس پوشیدنها به سبک آن ها باشد مطلوب آنهاست.
آخر دعوانا الحمد الله رب العالمین
محمود درخشانی مورخه ۱۸/۱/۹۴